تخم کتان یک داروی گیاهی بسیار مفید هست. از دیرباز در طب سنتی استفاده میشده است. مقالات بسیاری خواصی مانند لاغری، کاهش ریسک سرطان، کاهش کلسترول، قند خون و… را برای این گیاه اثبات کرده اند. در این مقاله دکتر سحر 9 مورد ازخواص تخم کتان همچنین روش مصرف آن را به شما توضیح میدهد.
محتوای مقاله
طبع بذر کتان در طب سنتی
از دیدگاه طب سنتی مزاج این گیاه دارویی گرم و خشک است. اما طبع روغن آن گرم و مرطوب در نظر گرفته میشود.
خواص تخم کتان چیست؟
1. سرشار از مواد مغذی هست.
تخم کتان که با نام علمی Linum usitatissimum یا Flaxseed شناخته میشود، سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی مختلف است. علاوه بر این حاوی مقدار مناسبی از پروتئین، فیبر و اسیدهای چرب امگا 3 هست.
حدود یک قاشق غذاخوری دانه های آسیاب شده دارای ترکیبات زیر هست:
- کالری: 37
- پروتئین: 1.3 گرم
- کربوهیدرات: 2 گرم
- فیبر: 1.9 گرم
- چربی کل: 3 گرم
- چربی اشباع: 0.3 گرم
- چربی اشباع نشده: 0.5 گرم
- چربی غیر اشباع پلی: 2.0 گرم
- اسیدهای چرب امگا 3: 1،597 میلی گرم
ویتامینB1 ،B6، فولات، کلسیم، آهن، منیزیوم، فسفر و پتاسیم هست.
خواص تخم کتان بیشتر به کدام ترکیبات آن مربوط هست؟
خواص این گیاه عمدتاً به اسیدهای چرب امگا 3، لیگنان و فیبر برمیگردد.
خلاصه:
دانه های این گیاه منابع بسیار خوبی از مواد مغذی هستند. اغلب خواص تخم کتان به دلیل محتوای چربی های امگا 3، لیگنان و فیبر است.
2. بذر هایی سرشار از امگا 3
اگر شما گیاهخوار هستید یا به هر دلیلی ماهی نمی خورید، این دانه ها می توانند یک منبع عالی برای تامین امگا 3 شما باشند.
این گیاه منبع غنی از آلفا-لینولنیک اسید (ALA) ( یک اسید چرب امگا 3 عمدتا گیاهی) هست.
ALA یک اسید چرب ضروری است که بدن نمیتواند آن را تولید کند. پس باید از منابع غذایی آن را تامین کنید.
آلفا-لینولنیک اسید (ALA) چه فوایدی دارد؟
- جلوگیری از رسوب کلسترول در رگ های خونی قلب
- کاهش التهاب رگ ها
- کاهش رشد تومور
- کاهش احتمال خطر حمله قلبی
- کاهش احتمال خطر سکته مغزی
خلاصه:
دانه ها سرشار از اسید چرب امگا 3 ALA هستند. ثابت شده است که اسیدهای چرب ALA گیاهی خواص بسیاری برای سلامت قلب داشته و باعث کاهش خطر سکته مغزی نیز میشوند.
3. خواص تخم کتان برای کاهش وزن
بخصوص اگرشما به میل کردن میان وعده تمایل دارید، این دانه ها گزینه ایده عالی برای شماست.
طریقه مصرف بذر کتان برای لاغری
در یک آزمایش، افزودن 2.5 گرم عصاره فیبر کتان به یک نوشیدنی باعث کاهش اشتها و حس گرسنگی شد.
فواید تخم کتان برای لاغری احتمالاً به دلیل محتوای فیبر محلول موجود در دانه ها بوده، که باعث کاهش حس گرسنگی میشود.
همچنین با کاهش هضم در معده باعث تحریک هورمون های کنترل اشتها شده و حس سیری را القا میکند. القای حس سیری باعث کاهش وزن میشود.
طرز تهیه دمنوش بذر کتان برای لاغری
مواد لازم
- یک قاشق چایخوری بذر های تازه آسیاب شده (ترجیحا تازه آن را آسیاب کرده باشید)
- یک عدد لیمو
- 240 میلی لیتر یا یک لیوان آب گرم
در ابتدا پودر را با آب داغ ترکیب کرده و خوب هم بزنید. سپس لیمو را قاچ کرده و آب آن را به دمنوش اضافه کنید. لیمو عطر و طعم دلنشینی به نوشیدنی شما میدهد. همچنین به تقویت سیستم ایمنی و کاهش وزن شما کمک میکند.
این دمنوش را روزی یکبار میل کنید.
خلاصه:
این دانه ها شما را برای مدت طولانی تری سیر نگه داشته همچنین با کنترل اشتها به کاهش وزن شما کمک میکنند.
4. خواص تخم کتان برای کاهش احتمال سرطان
این گیاه دارویی دارای ترکیباتی به نام لیگنان هست. لیگنان ها ترکیباتی با خواص آنتی اکسیدانی و استروژن هستند. پس به کاهش خطر سرطان کمک می کنند.
- در مطالعات دیده شده خانم هایی (بخصوص زنان یائسه) که دانه های این گیاه را می خورند، خطر سرطان پستان در آنها کمتر بوده.
- در یک مطالعه کوچک آقایانی که روزانه 30 گرم پودر می خورند و رژیم غذایی کم چربی هم داشتند، کمتر به سرطان پروستات سرطان مبتلا شده بودند.
خلاصه:
بذر های این گیاه حاوی ترکیبات لیگنان است که دارای خواص آنتی اکسیدانی و استروژنی هستند. آنها ممکن است باعث جلوگیری از سرطان پستان و پروستات و سایر سرطان ها شوند.
5. دانه ها سرشار از فیبرهای غذایی هستند.
یک قاشق غذاخوری پودر گیاه حاوی 3 گرم فیبر است.
این دانه ها دارای دو نوع فیبر (محلول و نامحلول هستند).
- این دو فیبر توسط باکتری های روده بزرگ تخمیر شده، مدفوع را حجیم تر میکنند. پس باعث حرکات منظم روده می شوند.
- فیبرهای محلول منجر به افزایش قوام محتویات موجود در روده و کاهش سرعت هضم می شوند. این قضیه باعث کمک به تنظیم قند خون و کاهش کلسترول میشود.
- فیبر نامحلول باعث جذب آب بیشتری به مدفوع و نرم ترشدن آن می شود. پس باعث جلوگیری از یبوست میشود. به همین علت برای بیماران سندرم روده تحریک پذیر مفید است .
خلاصه:
از خواص تخم کتان میتوان به ایجاد حرکات منظم روده و بهبود سلامت دستگاه گوارش اشاره کرد. این اثر به علت محتوای فیبر آن است.
6. خواص تخم کتان برای کاهش کلسترول
یکی دیگر از خواص این گیاه قابلیت کاهش سطح کلسترول آنهاست.
در یک مطالعه در بیماران با کلسترول بالا، مصرف روزانه 30 گرم پودر دانه به مدت سه ماه، باعث کاهش 20 درصد ای کلسترول بد یا LDL شد.
در مطالعه دیگر روی بیماران دیابتی نشان داد که مصرف روزانه 10 گرم پودر به مدت یک ماه، منجر باعث افزایش 12 درصدی کلسترول خوب یا HDL میشود.
احتمالا این اثرات به دلیل فیبر موجود در دانه های گیاه است. چون فیبر به نمک های صفراوی متصل شده و توسط بدن دفع می شود.
سپس برای جبران دوباره این نمکهای صفراوی، کلسترول از خون به کبد شما وارد میشود. ادامه این روند باعث کاهش سطح کلسترول خون میشود.
خلاصه:
خواص این گیاه دارویی برای کاهش کلسترول، به علت محتوای فیبر بالای آنهاست. کاهش کلسترول نقش مهمی در سلامت قلب دارد.
7. فواید تخم کتان برای کاهش فشار خون
از دیگر خواص تخم کتان میتوان به کاهش فشار خون اشاره کرد. مصرف روزانه 30 گرم پودر به مدت شش ماه، باعث کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب 10 و 7 میلی متر جیوه میشود.
برای کسانی که از قبل داروی فشار خون مصرف می کردند، فشار خون را حتی بیشتر کاهش میدهد.
در یک بررسی گسترده، مصرف روزانه تخم های این گیاه بیش از سه ماه، فشار خون را 2 میلی متر جیوه کمتر کرد.
شاید این مقدار به نظر شما بسیار ناچیز باشد، اما همین کاهش 2 میلی متر جیوه فشار خون باعث کاهش 10 درصدی خطر مرگ ناشی از سکته مغزی و کاهش 7 درصدی بیماران قلبی میشود.
خلاصه:
بذر های این گیاه فشار خون را کاهش می دهد. پس برای بیمارانی که فشار خون دارند مفید است.
8. این بذرها دارای پروتئین با کیفیت هستند.
تخم ها منبع عالی پروتئین گیاهی است. پروتئین های آنها از اسیدهای آمینه های آرژنین، اسید آسپارتیک و اسید گلوتامیک تشکیل شده است.
خواص پروتئین
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن
- کاهش کلسترول
- جلوگیری از تومور
- خواص ضد قارچی
- ایجاد حس سیری
خلاصه:
دانه ها منبع خوب پروتئین گیاهی بوده و می تواند جایگزین پروتئین برای افرادی که گوشت نمی خورند، باشند.
9. خواص تخم کتان برای کنترل قند خون
افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که به مدت حداقل یک ماه روزانه 10-20 گرم پودر مصرف کردند، 8-20٪ کاهش قند خون داشتند.
این اثر احتمالا به دلیل ترکیب فیبر نامحلول آن باشد. در واقع فیبرهای نامحلول باعث کند شدن ترشح قند در خون و کاهش قند خون می شوند.
با این حال، در یک تحقیق هیچ تغییری در سطح قند خون دیده نشد.
این نتیجه ممکن است به دلیل وجود تعداد کم افراد در این مطالعه و یا استفاده از روغن باشد. زیرا روغن آن فیبر ندارد.
توصیه کلی دکتر سحر به شما، این دانه ها می تواند یک مکمل مفید برای بیماران دیابتی باشد.
خلاصه:
بذر های گیاه به دلیل محتوای فیبر نامحلول میتواند قند خون را کاهش دهند. پس یک ترکیب مفید برای بیماران دیابتی هستند.
بذر های این گیاه در چه خوراکی هایی قابل استفاده هستند؟
آنها را می توان به بسیاری از مواد غذایی اضافه کنید. در زیر مثال هایی از آنها آورده شده است.
- مخلوط کردن پودر آن در ماست
- میتوانید آن را به آبی که در طول روز مینوشید، استفاده کنید.
- اضافه کردن روغن بذر به عنوان سس سالاد
- پاشیدن پودر این گیاه به غلات صبحانه
- اضافه کردن آنها به نان، کوکی یا کلوچه
- میتوانید آنها را به اسموتی اضافه کنید تا قوام بیشتری پیدا کند.
طریقه مصرف بذر کتان برای کارایی بیشتر
بیشتر از تخم آسیاب شده استفاده کنید تا دانه های درسته. چون هضم پودر راحت تر است.
اگر تخم ها را درسته بخورید، نمیتوانید از تمامی خواص تخم کتان بهره مند شوید، چون روده ها نمی توانند پوسته بیرونی سخت آن را به راحتی بشکنند.
بعد از پودر کردن آن را در ظرف در بسته نگه دارید. بهتر است هر بار بصورت تازه آنها را آسیاب کنید.
از روغن تخم کتان بیشتر بدانیم.
طرز تهیه روغن
این روغن معمولاً با فرایندی به نام پرس سرد استخراج می شود.
شرایط نگهداری
این روغن به گرما و نور حساس است، پس در بطری های شیشه ای تیره نگهداری شود. بطری را در مکان تاریک و خنک مانند کابینت آشپزخانه نگهداری کنید.
آیا این روغن برای پخت و پز مناسب است؟
از آنجا که برخی از ترکیبات این روغن به گرما حساس هستند، برای پخت و پز بخصوص در دمای بالا مناسب نیست.
اما در برخی مطالعات ذکر شده که استفاده از این روغن برای سرخ کردن سبک تا 177 درجه سانتیگراد باعث کاهش کیفیت روغن نمی شود.
تخم کتان یا روغن آن؟ کدام بهتر است؟
روغن محتوای آلفا-لینولیئک اسید (ALA) بیشتری نسبت به تخم آن دارد.
یک قاشق غذاخوری دانه آسیاب شده حاوی 1.6 گرم ALA است، اما یک قاشق غذاخوری روغن دارای 7 گرم ALA است.
اما تخم های آن سرشار از مواد مغذی بسیار مفید دیگری هستند که در روغن استخراج شده آن نیست، مانند فیبر.
برای بهره مندی کامل از خواص درمانی، پودر شده آنها، بهترین انتخاب هستند.
طریقه مصرف تخم کتان و روغن آن
روزانه بین 15 تا 50 گرم مجاز هستید پودر آن را میل کنید. حتما با آن مقدار کافی آب بنوشید.
مقدار مصرف روغن
روزانه بین 15-30 میلی لیتر مجاز هستید روغن را میل کنید.
خلاصه:
پودر ها بهترین انتخاب است. اگر از روغن بذر های آن استفاده می کنید، حتما آن را در مکان تاریک و خنک نگهداری کنید. ترجیحا با آن پخت و پز نکنید اما در صورت استفاده حتما در دمای پایین باشد تا خواص مفید آن حفظ شود.
سخن نهایی دکتر سحر با شما
تخم کتان سرشار از ترکیبات مغذی هست. ترکیباتی مانند اسید چرب امگا 3 ALA، لیگنان ها و فیبر. وجود این ترکیبات باعث ایجاد خواص عالی این گیاه دارویی میشوند.
از خواص تخم کتان میتوان به کاهش فشار خون، بهبود سلامت دستگاه گوارش، کاهش قند و کلسترول بد خون و کاهش خطر ابتلا به سرطان اشاره کرد. خبر خوب اینکه میتوانید به راحتی آن را به خوراکی هایتان اضافه کرده و از خواص مفید آن بهره ببرید.
